Kapadokya Takvimi, Pers İmparatorluğu döneminde Zerdüşt takviminden türetildi. 12 ay ve 5 ek gün ile çalışıyor. MÖ 6. yüzyılda geliştirilen takvim, geç antik çağda Jülyen takvimine uyarlanmış ve kültürel etkileşimi gösteren önemli bir tarihsel miras.
Kapadokya Takvimi, Pers İmparatorluğu döneminde geliştirilmiş ve Zerdüşt (Zoroastrian) takviminden türetilmiş bir güneş takvimidir. Takvim adını, günümüzde Türkiye sınırları içinde kalan ve tarihte önemli bir bölge olan Kapadokya’dan alır.
Yapı ve Tarihsel Köken
Bu takvim sistemi, 12 ay – her biri 30 gün – ve 5 ek (epagomenal) güne dayanır.VikipediVikipedi Tarihlendirme konusunda net bir görüş birliği olmamakla birlikte; tarihçi Josef Marquart’a göre MÖ 490, Jacques Duchesne-Guillemin’e göre ise MÖ 490–480 yılları arasında oluşturulduğu öne sürülmektedir.
Zerdüştî Takvim ile Dilsel ve Yapısal Benzerlikler
Kapadokya Takvimi, yapısal olarak Zerdüştî takvimle birebir aynı olup, ay adları da Avestaca (antik Farsça) kökenlidir. Kapadokya’daki ay adlarında, Avestaca formuna dilsel olarak yakın ama biraz daha yerel (Orta Farsça / Pehlevi) yazım şekillerine rastlanır.
İran Kültürel Etkisinin Bir Kanıtı
İranolog Mary Boyce ve diğer araştırmacılar, bu takvimin Ahameniş Devleti'nin Zerdüştî tebaalar için ortak zaman ölçüm aracı oluşturma çabası kapsamında geliştirildiğini belirtirler. Kapadokya Takvimi, Pers dünyasının diğer takvim sistemleriyle birlikte bu kültürel etkiyi gösteren somut bir örnektir.
Geç Antik Çağda Takvimin Uyarlanması
Takvimin varlığı, Yunan gök bilimcilerinden Geç Antik Çağ’a kadar uzanan kaynaklarla doğrulanmıştır; bu dönemlerde takvim Jülyen takvimine uyarlanmış ve özellikle MÖ 44 gibi erken bir tarihte “Julianizasyon” sürecine girmiş olabilir. Söz konusu uyarlamaya rağmen, takvim yapısal olarak 12×30 + 5 günlük orijinal formunu ve Zerdüştî Yeni Yılı (Nevruz) tarihini büyük ölçüde korumuştur.
Kültürel ve Akademik Önemi
Kapadokya Takvimi yalnızca zaman ölçme aracı olmayıp, Pers ve Anadolu uygarlıkları arasındaki etkileşim ile inanç sistemlerinin dönüşümünü anlamak için zengin bir kaynak sağlar. Bölgedeki İran dini düşüncesinin etkisi, kitabesi sikkelerdeki motifler ve tarihsel belgeler aracılığıyla da desteklenmiştir.
Kapadokya Takvimi
Zerdüşt takvimi
Antik güneş takvimi
Pers takvimi
Kapadokya tarihi
Ahameniş takvimi
Sonuç
Kapadokya Takvimi, MÖ 6. yüzyıldan başlayarak Ahameniş İmparatorluğu’nun yönetim sistemi içinde oluşturulan, Zerdüştî takvim mirasını Anadolu coğrafyasında sürdüren ve tüm geçiş dönemlerinde (Helenistik, Roma) yaşamını korumuş değerli bir zaman ölçüm aracıdır. Yapısı, dilsel kökeni ve geç antik dönemde Jülyen takvimine uzanan evrimiyle hem akademik hem de kültürel olarak incelenmeye değer bir mirastır.
Kaynak: Wikipedia